Patent jednolity nadchodzi

Czy jesteście na niego gotowi?

Patent jednolity już obowiązuje, ale jeszcze nie w Polsce.

Patent jednolity - co to jest?

Patent jednolity (patent o skutku jednolitym) to patent europejski, udzielony przez Europejski Urząd Patentowy (EPO), dla którego zarejestrowano skutek jednolity. Taki patent będzie w mocy w 17 krajach Unii Europejskiej, które ratyfikowały odpowiednią umowę (UPCA).

Uruchomienie systemu patentu jednolitego wiąże się z uruchomieniem Jednolitego Sądu Patentowego (UPC), który będzie sądem wspólnym dla państw-stron UPCA.

Dla zgłaszających

Patent jednolity - więcej informacji

Patenty są prawami terytorialnymi, tzn. obowiązują na określonym terytorium. Przykładowo, patenty polskie, udzielone przez Urząd Patentowy RP, obowiązują w Polsce. Dotychczas patenty europejskie dla swojej ważności w poszczególnych krajach-stronach Konwencji o Patencie Europejskim (EPC) wymagały procesu walidacji, a także wnoszenia opłat okresowych do każdego kraju osobno. Patent jednolity ma to uprościć zapewniając jednolity skutek, jednolitą ochronę oraz jedno miejsce wnoszenia opłat urzędowych.

Aktualnie umowę UPC ratyfikowały kraje zaznaczone kolorem niebieskim na mapie poniżej, czyli: Austria, Belgia, Bułgaria, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Włochy, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Portugalia, Słowenia i Szwecja.

Mapa państw, które ratyfikowały UPCA
Grafika pochodzi ze strony EPO, oryginał dostępny pod tym linkiem.
Patent jednolity będzie dostępny tylko w krajach Unii Europejskiej (nie może do niego przystąpić Wielka Brytania, Szwajcaria czy Turcja). Nie wszystkie kraje UE podpisały odpowiednią umowę. Poza systemem pozostają Polska, Hiszpania i Chorwacja, ale mogą do niego później przystąpić.
System patentu jednolitego jeszcze nie obowiązuje. 17 lutego 2023 roku Niemcy złożyły instrument ratyfikacji umowy. W związku z tym 1 marca 2023 roku rozpoczęła się faza sunrise, która potrwa do pełnego wejścia w życie UPCA (1 czerwca 2023 roku).

W trakcie fazy sunrise możliwe jest składanie wniosków o wyłączenie patentów europejskich spod jurysdykcji UPC (por. niżej), w celu uniemożliwienia innym złożenia wniosku o unieważnienie patentu przed UPC wraz z wejściem w życie UPCA.

Jednakże już teraz, od 1 stycznia 2023 roku, można w Europejskim Urzędzie Patentowym (EPO) korzystać z rozwiązań przejściowych - wniosku o opóźnienie publikacji decyzji o udzieleniu patentu oraz wniosku o wczesny skutek jednolity.

Wraz z wnioskiem o (wczesny) skutek jednolity należy w EPO złożyć tłumaczenie opisu i zastrzeżeń patentowych na dowolny język Unii Europejskiej (np. na język polski). Tłumaczenie takie nie jest prawnie wiążące, ale ma znaczenie informacyjne. Zgłaszający z Polski, którzy złożyli zgłoszenie patentowe (bezpośrednio do EPO lub za pomocą ścieżki PCT) po polsku, mogą otrzymać 500 EUR zwrotu z EPO, po rejestracji skutku jednolitego.

Co istotne, na etapie przygotowywania, pisania i procedowania zgłoszenia patentowego przed Europejskim Urzędem Patentowym nic się nie zmienia.

Jakie patent jednolity daje możliwości?

Patent jednolity daje nowe możliwości dla nowoudzielonych patentów. Wbrew niektórym informacjom medialnym, nadal możliwe będzie przeprowadzenie walidacji w wybranych krajach (także krajach-stronach UPCA), ale możliwe też będzie uzyskanie skutku jednolitego. Przez 7 lat (z możliwością przedłużenia) będzie można wykluczyć jurysdykcję UPC.

Wejście w życie UPCA będzie miało wpływ nawet na patenty europejskie poddane walidacji wiele lat temu, ale nadal pozostające w mocy w jednym z krajów, które ratyfikowały UPC (np. w Niemczech czy Francji). A zatem właściciele takich patentów (zwanych też wiązką patentów) muszą zdecydować, czy chcą poddać je jurysdykcji UPC, czy nie.

Poniżej szczegółowo opisano możliwości jakie się pojawiają wraz z wejściem patentu jednolitego i JSP.

Wiązka patentów, opt-out z jurysdykcji UPC

Wiązka patentów, jurysdykcja UPC

Patent jednolity

Jeśli posiadamy patent europejski (wiązkę walidacji patentu europejskiego) będący w mocy w co najmniej jednym kraju-stronie UPCA w dniu wejścia w życie UPCA zacznie on podlegać niewyłącznej jurysdykcji UPC.

Możemy dla tego patentu zgłosić odstąpienie (opt-out) od jurysdykcji UPC. W takim przypadku patent ten nie będzie podlegać jurysdykcji UPC w żadnym zakresie, a wszystkie postępowania będą musiały być prowadzone wyłącznie przed sądami krajowymi.

Odstąpienie takie można zgłosić w fazie sunrise, albo w dowolnym momencie okresu przejściowego (aktualnie 7 lat, być może dłużej) o ile nie toczy się postępowanie dotyczącego patentu przed UPC.

Opłaty za utrzymanie patentu w mocy pozostają bez zmian - należy je wnosić do urzędów krajowych, w tych krajach, w których pragniemy utrzymać (zwalidowany) patent w mocy.
Jeśli nie podejmiemy żadnego działania w fazie sunrise, ani po wejściu w zycie UPC, nasz patent europejski (wiązka walidacji patentu europejskiego) będzie podlegać niewyłącznej jurysdykcji UPC.

Oznacza to, że patent może zostać unieważniony zarówno przed odpowiednim sądem krajowym, jak i przed UPC. Unieważnienie przed UPC oznacza unieważnienie patentu we wszystkich krajach-stronach UPCA (aktualnie 17). Tak samo postępowanie o naruszenie można zainicjować zarówno na poziomie krajowym, jak i przed UPC.

Opłaty za utrzymanie patentu w mocy pozostają bez zmian - należy je wnosić do urzędów krajowych, w tych krajach, w których pragniemy utrzymać (zwalidowany) patent w mocy.
Od 1 stycznia 2023 roku można w EPO złożyć wniosek (wczesny) o skutek jednolity dla świeżo udzielonych patentów europejskich. Wniosek taki musi być złożony najpóźniej w ciągu miesiąca od udzielenia patentu przez EPO.

W takim przypadku uprawniony z patentu będzie wnosić kolejne opłaty roczne bezpośrednio do EPO, w wysokości określonej w tabeli. Patent ten, tak długo jak będzie opłacany, pozostanie w mocy we wszystkich 17 krajach-stronach UPCA. Nie ma możliwości rezygnacji z żadnego z krajów. Opłaty za utrzymanie patentu w mocy odpowiadają opłatom za 4 najpopularniejsze kraje, które podpisały UPCA, a zatem w przypadku chęci utrzymania ochrony na wielu terytoriach jest to atrakcyjne finansowo rozwiązanie.

Korzystanie z benefitów patentu jednolitego wiąże się z obowiązkową i wyłączną jurysdykcją UPC (w 17 krajach biorących aktualnie udział w systemie). Nie ma możliwości wyłączenia jurysdykcji UPC w tym przypadku.

Postępowanie przed Jednolitym Sądem Patentowym

Jednolity Sąd Patentowy ma przynieść nową jakość w sprawach o naruszenie patentu w Europie. Sąd ten będzie działać szybko (celem jest wyrok w ciągu roku), a sędziowie prawnicy mają być wspomagani przez sędziów o wykształceniu technicznym, dzięki czemu kwestie techniczne będą rozstrzygane wewnątrz składu orzekającego. Jednolity Sąd Patentowy będzie też rozstrzygać o ważności patentu (postępowanie o unieważnienie), niezależnie od możliwości prowadzenia postępowania w sprawie sprzeciwu przed EPO. Wyroki JSP będą obowiązywały we wszystkich krajach-stronach UPCA.

W przypadku postępowania przed JSP wszyscy uczestnicy muszą być zastępowani przez profesjonalnego pełnomocnika.

Opłaty przed JSP będą znacząco wyższe niż opłaty sądowe w Polsce, ale będą też znacząco niższe niż w przypadku prowadzenia postępowania przed kilkoma sądami krajowymi w Unii Europejskiej.

Gdzie znaleźć więcej informacji

Patent jednolity jest nowością dlatego warto skonsultować się z europejskim rzecznikiem patentowym, np. z nami, przed podjęciem decyzji co do optymalnej strategii ochrony swojego rozwiązania.

Dla pełnomocników

Kto może być pełnomocnikiem przed UPC?

Ponieważ Polska (póki co) nie przystąpiła do UPCA tylko część europejskich rzeczników patentowych z Polski będzie mogła występować przed UPC.

W szczególności, aby uzyskać uprawnienia do reprezentacji przed UPC osoby z Polski mają dwie główne ścieżki. Reprezentować przed UPC, bowiem, może wyłącznie europejski rzecznik patentowy posiadający dodatkowe kwalifikacje:
  • specjalistyczne studia podyplomowe, takie jak "Diploma on Patent Litigation in Europe" (CEIPI, Uniwersytet w Sztrasburgu), czy też "Podyplomowe Studium Prawa Własności Przemysłowej" (WPiA, Uniwersytet Warszawski), albo
  • tytuł zawodowy magistra prawa uzyskany w państwie członkowskim Unii Europejskiej.
W związku z rozpoczęciem fazy sunrise możliwe jest rejestrowanie się jako pełnomocnik przed UPC.

Jak uzyskać dostęp do systemu zarządzania sprawami?

UPC-CMS, system zarządzania sprawami przed UPC, wymaga od użytkowników wykorzystania kwalifikowanego podpisu elektronicznego, tj. zgodnego z unijną dyrektywą eIDAS. Są to takie same kwalifikowane podpisy elektroniczne, które są wykorzystywane w kontaktach z polskimi urzędami przez ePUAP lub PUEUP.

Uwaga: takim podpisem nie będzie ani Profil Zaufany, ani karta EPO. Nie ma też pewności czy wymagania te spełnia tzw. Podpis Osobisty (podpis na nowym dowodzie osobistym).

Pod tym linkiem można zweryfikować, czy posiadany podpis kwalifikowany będzie kompatybilny z systemem UPC. Aktualnie sam system UPC-CMS pozostaje w fazie testowej, nie ma możliwości składania wiążących wniosków o wpis na listę reprezentantów przed sądem jednolitym.

W Polsce dwóch głównych dostawców sprzedających podpisy kwalifikowane zgodne z eIDAS to Asseco Data Systems (Certum) SA oraz KIR SA. Pełna lista dostawców z UE jest dostępna na stronie UPC.

Jak utworzyć konto w portalu CMS UPC i zarejestrować się jako pełnomocnik?

Od 1 marca 2023 roku możliwa jest rejestracja na portalu CMS (zarządzania sprawami). W tym celu konieczne jest wykorzystanie podpisu kwalifikowanego na karcie. Szczegółowy opis jest dostępny tutaj, ale najważniejsze jego punkty przedstawiam poniżej:

1. Wejść na stronę CMS UPC
2. Wybrać opcję "create user", a następnie zalogować się przy pomocy swojego certyfikatu (podpisu) kwalifikowanego.
3. Wprowadzić konieczne dane osobowe i adres email.
4. Na kolejnym ekranie, we wniosku o konto na portalu UPC, wpisać wymyślony przez siebie klucz odzyskiwania.
5. Podać kod, którzy przyjdzie na email, w celu potwierdzenia adresu email.
6. Pobrać dokument akceptacji warunków (Acceptance Document)
7. Przy pomocy Adobe Acrobat Reader (zakładka "More tools", "Certificates") podpisać pobrany dokument swoim podpisem kwalifikowanym i załadować go na platformę UPC.

Po takiej sekwencji czynności konto na portalu UPC powinno zostać utworzone, jak poniżej:
Kolejnym etapem jest rejestracja jako pełnomocnik.

1. Przygotować plik pdf zawierający wniosek o wpis na listę (nie ma szablonu, powinien zawierać najważniejsze informacje osobowe). Plik ten należy podpisać podpisem kwalifikowanym (jak Acceptance Document, najlepiej bezpośrednio w Adobe Acrobat Reader).
2. Wybrać opcję "Representation" oraz "Application for registration".
3. Do formularza załadować podpisany w pierwszym kroku plik PDF, a także dokument potwierdzający posiadane dodatkowe kwalifikacje (dyplom, certyfikat, etc)
4. Nie ma konieczności załączania potwierdzenia wpisu na listę przed EPO, wystarczy zaznaczenie odpowiedniego pola.
5. Po wypełnieniu wszystkiego zweryfikować załączniki i wniosek można złożyć.

Po takiej sekwencji czynności wniosek powinien zostać przyjęty do badania. Konieczne jest oczekiwanie na jego rozpoznanie, o czym UPC poinformuje pocztą elektroniczną.

English - information for foreign patent owners

What do I need to know about UPC and Poland?

Poland is not in the UPC system. That means that:
  • European Patent with Unitary Effect is not in force in Poland.
  • The Unified Patent Court has no jurisdiction over infringement in Poland. You cannot sue before the UPC over infringement of your patent in Poland.
If you are the proprietor of a European patent that has reached the grant stage, and you wish to have protection in Poland, you still have to validate it in Poland. Poland is not party to the London Agreement, so the whole specification and claims have to be translated into Polish. Renewals will have to be paid at the national level as well.
However, even though Poland is not party to the UPC Agreement, Polish representatives (european patent attorneys with additional qualification) can represent before the UPC, and Polish proprietors can benefit from the unified system.

Will Poland join the UPC?

There is a slowly ongoing discussion if joining the UPC system could be beneficial to the country. Currently there is no estimated date for joining the UPC system. The last serious discussion about that took place in 2012-2013, and the Polish Chamber of Patent Attorneys was strictly against it.

If you have any questions just contact us

It is a complex matter, so we are happy to help you decide,
what is best for your invention.
CONTACT US
POCZĄTEKZGŁaszającyPełnomocnicyENGLISH
rocket